معرفت تنزیهی و تشبیهی خداوند
Authors
abstract
یکی از مهم ترین مباحث تاریخ کلام و فلسفه، چه در مغرب زمین و چه در فرهنگ اسلامی، همواره این بوده است که آیا عقل انسان قادر است به ذات و صفات پروردگار، معرفت ایجابی پیدا کند یا تنها می تواند به معرفت سلبی (تنزیهی) دست یابد. در این مقاله کوشیده ام نشان دهم که هم دلایل عقلی و هم آیات و احادیث اسلامی اثبات می کنند که یگانه معرفت دست یافتنی برای ذهن ما دربارة ذات و صفات الهی، معرفت سلبی است و هرگونه تلاش برای کسب معرفت ایجابی در این امر، به نظریه تشبیه می انجامد که به حکم عقل و نقل باطل است.
similar resources
ساخت تنزیهی ـ تشبیهی شناخت خداوند در دیباچة شاهنامه
تنزیه و تشبیه، یکی از مباحثی است که پیوسته متکلّمان به آن توجّه داشتهاند. تنزیه، منزّهدانستن خداوند از هر گونه صفت انسانی و تشبیه، نسبتدادن ویژگیهای مردمان به آفریدگار است. فردوسی در مقام تنزیه، به تعبیر نگارنده، یزدان را «خداوندِ نام» میگوید که تنها نامی از آن در میان است و در مرتبة تشبیه، او را «خداوندِ جای» مینامد؛ یعنی همان مقام شکلگیری آفرینش که مظاهر اسماء و صفات خدا در هستی گام مینهد ...
full textساخت تنزیهی ـ تشبیهی شناخت خداوند در دیباچه شاهنامه
تنزیه و تشبیه، یکی از مباحثی است که پیوسته متکلّمان به آن توجّه داشتهاند. تنزیه، منزّه دانستن خداوند از هر گونه صفت انسانی و تشبیه، نسبت دادن ویژگی های مردمان به آفریدگار است. فردوسی در مقام تنزیه، به تعبیر نگارنده، یزدان را «خداوند نام» می گوید که تنها نامی از آن در میان است و در مرتبه تشبیه، او را «خداوند جای» می نامد؛ یعنی همان مقام شکل گیری آفرینش که مظاهر اسماء و صفات خدا در هستی گام می نهد ...
full textبازخوانی اندیشه تشبیهی و تنزیهی در کالبد معماری مساجد مکتب اصفهان (مطالعه موردی؛ مسجد امام اصفهان)
باور و اعتقاد چه در شکلدهی به زندگی و چه نقشی که در جنبه معنوی زندگی انسانها ایفا میکند عاملی اساسی در صورتبخشی به معماری به شمار میرود. بدین ترتیب معماری مکان کالبدی اندیشه و باور اعتقادی انسان متعلق به آن میگردد. در دوره صفویه که امتزاج تفکر شیعی با اندیشه عرفانی به همراه اندیشه فلسفی است مکتب اصفهان را بهوجود میآورد که نقش مهمی در آفرینش هنری این دوره داشتهاست. ازآنجاییکه مساجد (خص...
full textبررسی عقل و خیال در جهان شناسی تنزیهی و تشبیهی از نظر ابن عربی
اصل توحید و مسائل مربوط به آن از جمله مسائل محوری در منظومهی اندیشهی اسلامی به شمار میآید، به طوری که فهم درست و دریافت صحیح آیات کلام الهی در این مورد همواره ذهن اندیشمندان مسلمان را به خود مشغول داشته است. در فضای اندیشهی کلامی و فلسفی، عقل به عنوان کارآمدترین قوای ادراکی برای فهم و دریافت جهان بینی توحیدی محسوب شده است. جهت گیری تلاشهای عقلی نیز همواره تنزیه خداوند و دورداشت و تعالی وی ...
full textبررسی و نقد رویکرد تشبیهی ابنتیمیه در تفسیر صفات خداوند در قرآن کریم
موضوع شناخت خداوند و صفات او در قرآن، صورتهای متعددی از تشبیه و تنزیه را بر مسلمین آشکار میکرد که فهم و توضیح آن، نگرشهای کلامی تشبیهی و تنزیهی متقدم را پدید آورد. در این میان، رویکرد تشبیهی و موسوم به اهل تشبیه از سدة اول اسلامی با تحولات متعددی همراه شد و پس از مقاتلبن سلیمان و محمدبن کرّام به ابنتیمیه رسید که نمایندة حنابله در روزگار خود بود. ابنتیمیه در تفسیر همانند اهل حدیث...
full textMy Resources
Save resource for easier access later
Journal title:
پژوهش های فلسفی کلامیPublisher: دانشگاه قم
ISSN 9791-1735
volume 9
issue 33 2007
Hosted on Doprax cloud platform doprax.com
copyright © 2015-2023